GILNIŞ-ÇEÇEN YEMEĞİ

ORİJİNALİ  : Tepsinin ortasına sarımsaklı sosu bir kase ile konulur. Kenarlara haşlanmış parça etler dizilir.Çünkü bu yemek öyle ayrı ayrı tabaklarda yenmez.Bütün aile aynı tepsiden yer,her yemeğin bir usulu vardır ya, bunun püf noktası da burda..... 

Çecencede Kırmızı etle yapılan gılnışa Jijig galnash

(Zhizhig Galnash),

tavuk etiyle yapılana kotum galnash denir.

Bizde hep gılnış olarak öğrendik,rahmetli dedem derdi ki gılnışın orijinali kırmızı etle olur, malum et bulamayınca alternatif olarak tavuk etiyle yapılırmış, tavuk etiyle yapılan gılnışa hoh beyrim yapılırmış. 

CIRDINGIŞ,( Bu isim genelde Kahramanmaraş cevresinde kullanılan isim, diger çerkes boylarında zırtıngış dediği için cırdıngış olarak günümüze kadar gelmiş ) 
KIRNIŞ,GIRNIŞ Genelde Sivas ta çeçenlerden yapmayı öğrenip Türklerin telaffuzda yanlış olarak öğrendiği isim ) 
KARNI CIRIK ( kars bölgesinde söylenen isim ama kesinlikle GILNIŞ la uzaktan yakından alakası yok sadece sekil olarak benziyor ) 

Ürdün Sweileh bölgesini duymuşsunuzdur, çeçenistandan bile saf çeçencenin konuşulduğu tek yer diyebilirim. 2 sene önce gittiğimde onlarında tıpkı bizim gibi tepside servis ettiğini ve GILNIŞ dediklerini görünce kendi kendime dedim bu yemegin ismi kesinlikle GILNIŞ...

Ben Almanyanda yaşıyorum, burda çeçenistandan yeni gelen cecen aileler var, onlarda aynı şekilde GILNIS ( galnash) diyorlar. Çeçenistandaki GILNIŞ ların bile sekli bozulmuş zamanla, çok yasli olan bir çeçen ninemiz söylemişti. Ve kesinlikle Kafkas mutfağında salca kullanılmaz,sonradan damak zevklerine göre çıkmış. Öyleki GILNIŞ i mayonez ve ketçapla yiyeni bile gördüm. Israilde ,Suriye de yasayan Çeçenlerde GILNIŞ, diyor. Oralarda isim değişmediyse neden orijinal ismi baska isimlere tercih edelim ki...  

Bu ayni Macarlara GULAŞI hediye etmemiz gibi olur, Oda GULAŞ degil KUL AŞI Osmanlı Kul Aşı dır. Beni yakından tanıyanlar bilir yemek tarifleri paylaşırım ama her paylaştığım yemegin nereye ait olduğunu önceden araştırırım. 

GILNIŞ ta benim için çok özel bir yemek, çeçenlerin tören yemegidir.Özel misafirlere yapılır, GILNIŞ i çeçenin elinden yemediyseniz orijinal GILNIŞ hic yemediniz demektir.



HAZIRLANIŞI:

Malzemeler: - 1 tane tavuk veya,  
2-3  kilo kemikli kırmızı et ( Kişi sayısına göre )
- 1 kilo un
- 1 tatlı kaşığı tuz
- 1,5  büyük kulplu cay bardağı el dayanacak sıcaklıkta et suyu  veya su 
Bazi unlar degisik oluyor onun için suyunu ayarlarken dikkat edin. Hamurun kıvamı kulak memesinden biraz daha sert olacak
Sos için : 
-1 baş sarımsak, tuz 
Tavuğu veya eti tuz ve bol su ile haşlayın. Haşlanan eti süzüp çıkarın bir kenara koyun. ( Orijinali hamurun ılık et suyu ile yoğrulmasıdır. ) Sonra hamuru için unun ortasını havuz şeklinde açın tuzunu ekleyin, su ile orta sertlikte bir hamur yoğurun. Hamuru 10 dakika dinlendirin, hamuru ikiye bölün beze yapın bir parçasını alın oklava yardımı ile veya elinizle inceltin ve iki santim kalınlığında bıçakla kesin ve oklava şeklinde elinizle uzun şeritler halinde yuvarlayın. Yuvarlaklar baş parmağınızın kalınlığında olmalı veya biraz daha ince olabilir. Sonra uzun uzun bir yere yapıştırmadan dizin. Hepsini böyle yapın bu işlem bittikten sonra şeritleri 2-3 cm. boyunda unlayarak hepsini kesin. 


Kestiğiniz hamurları parmak uçlarınızı hamurun ortasına bastırarak kendinize doğru çekin mutlaka bu hamurları çekdiginiz zaman içleri boşalmalıdır.(Resimdeki şekil) Hepsini böyle yapın bir yere dizin.Etin suyunu büyük bir tencereye süzün, içine normal suda koyun tuz atın ve kaynatın kaynadıktan sonra yaptığınız gılnışları suya atın, pişene kadar kontrol ederek pişirin pişen gılnışları delikli kepçe yardımı ile susuz bir şekilde tepsiye çıkarın. 

SOSLARI

SARIMSAKLI BEYRiM Yanında  beyrim dediğimiz ezilmiş sarımsak biraz et suyu birazda kızarmış tereyağı yapabilirsiniz. Beyrimi tepsinin ortasına yerleştirin,sıcak olarak servis yapın isterseniz yanında gılnışı pişirdiğiniz  et suyundan da Çorba kaselerinde veya porselen büyük fincanlarda limon ve karabiber ekleyip servis edebilirsiniz.

HOH BEYRiM (SOGANLI SOS)- yazılışını tam bilmiyorum ama okunuşu bu şekilde :)

Eger tavuklu gılnış yaptıysanız, hoh beyrim yani soğanlı sos yapılır.
Bunun için 2-3 büyük  soğan küp seklinde doğranır. 2 yemek kasığı tereyağında veya sıvıyagla pembelesene kadar kavrulur. 2-3 yemek kaşığı un ilave edilir, un hafif kavrulur.1 Su bardağı soguk süt ve 1 su bardağı tavuk suyundan eklenir, tuzu ayarlanir.Ben genelde hic tuz kullanmam cünkü tavuk suyunun tuzu yeterli oluyor. Kıvamı koyu olursa süt veya tavuk suyundan ilave edip inceltebilirsiniz.Muhallebi kıvamından cıvık olacak.

Haşladığınız etleri servise hazırlayıp gılnışın yanında yada ekstra bir tabakta ikram ediniz. 


 Gılnışın hazmını kolaylaştırmak için en iyi usul:

Hamurun kaynatıldığı et suyu  veya saf et suyu sıcak olarak kase veya bardaklara konulur, isteğe göre içine baharat ve limon konularak içecek olarak sunulur. Yemeğin üstüne çok iyi gider bu et suyu.

Videolu anlatim :)